Lễ hội mừng lúa mới (Bhươih Haro Tơme)

Theo tiếng Cơ Tu, lễ hội được có tên “Cha ha roo tamêê” thường diễn ra sau mỗi mùa thu hoạch. Nghi lễ nông nghiệp này được truyền giữ qua nhiều thế hệ. Lễ hội mừng lúa mới phản ánh sự gắn bó, kết nối giữa con người với thiên nhiên, thần linh trong đời sống văn hóa tinh thần của người đồng bào dân tộc Cơ Tu, đồng thời còn là cách để thể hiện lòng biết ơn của người dân đối với đất trời và các thần linh (đặc biệt là thần lúa Giàng Haro) về một cuộc sống bình yên no ấm, mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa.

Lễ hội mừng lúa mới là nét đặc trưng trong nét canh tác, sinh hoạt của người Cơ Tu. Đây cũng là dịp để họ có cơ hội gặp gỡ, sum họp, vui chơi với mong muốn thắt chặt sự đoàn kết. Nghi lễ có thể diễn ra trong phạm vi từng gia đình, hoặc quy mô cộng đồng, bản làng với các hoạt động phong phú như cúng tế, hiến sinh, hay múa chiêng trống, điệu múa Pađil Yayă, thưởng thức ẩm thực truyền thống, trang trí cột Xơnur đầy biểu tượng.

Việc công nhận lễ hội mừng lúa mới (Bhuôih Haro Tơme) là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của Nhà nước đối với di sản văn hóa đặc sắc của cộng đồng dân tộc thiểu số Cơ Tu tại ba xã Nam Đông, Khe Tre, Long Quảng vừa đánh dấu thêm một sự tiến triển mới trong quá trình bảo tồn và phát huy giá trị của di sản trong đời sống xã hội đương đại, vừa khẳng định về một vùng đất giàu truyền thống, đóng vai trò quan trọng trong bản sắc văn hóa miền núi ở thành phố Huế.

Tri thức dân gian về Bún bò Huế

Năm 2023, trang ẩm thực quốc tế danh tiếng Taste Atlas đã xếp Huế ở vị trí 28 trong số các thành phố có các món ăn ngon nhất thế giới, và Bún bò Huế được xem “là những món ngon xứ Huế phải thử khi đến đây”.

Bún bò Huế  (Ảnh: St)

Bún bò Huế nổi tiếng trên cả nước và quốc tế, không chỉ là một món ăn hàng ngày của người dân xứ Huế, mà còn là kết tinh của hàng trăm năm tri thức dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ, gắn liền với đời sống tín ngưỡng, sinh hoạt cộng đồng và các làng nghề truyền thống như làng bún Vân Cù, Ô Sa.

Năm 2014, Bún bò Huế được Anthony Boudain (chuyên gia ẩm thực nổi tiếng) giới thiệu trên kênh truyền hình CNN của Mỹ “là món súp tuyệt vời nhất mà tôi từng nếm thử”.

Bún bò Huế là văn hóa ẩm thực của người Huế, được gìn giữ và phát huy bởi cộng đồng cư dân, và các nghệ nhân ẩm thực như: Nghệ nhân Dân gian Mai Thị Trà, Nghệ nhân Nhân dân Hoàng Thị Như Huy, Nghệ nhân Nhân dân Tôn Nữ Thị Hà, Nghệ nhân Ưu tú Phan Tôn Gia Hiền... Với tay nghề tinh xảo, họ đã bảo tồn các bí quyết nấu bún bò, từ khâu chọn nguyên liệu, cách hầm nước dùng, nêm nếm gia vị đến trình bày món ăn, góp phần khẳng định đẳng cấp và hồn cốt món đặc sản này.

Đây cũng là sự ghi nhận xứng đáng về mặt giá trị lịch sử, văn hóa, văn nghệ và kinh tế của món ăn đặc trưng đậm đà bản sắc Cố đô đồng thời khẳng định giá trị văn hóa ẩm thực của Huế, tạo động lực để phát huy giá trị di sản, đẩy mạnh công tác bảo tồn, tiếp tục quảng bá, góp phần phát triển kinh tế văn hóa, du lịch của thành phố Huế với lộ trình đưa Huế trở thành Thành phố sáng tạo UNESCO trong lĩnh vực ẩm thực.

Băng Khuê