Đau đầu vì hệ thống thủy lợi

Những ngày này, hàng trăm nông dân ở xã Quảng Lợi (huyện Quảng Điền) lo lắng, đứng ngồi không yên khi hệ thống kênh mương Tây Hưng 1 bị hư hỏng nặng, dẫn đến không đưa được nước vào đồng ruộng, trong khi lịch gieo cấy vụ Đông Xuân đã cận kề. Hệ thống kênh mương trên địa bàn xã Quảng Lợi hầu hết được đầu tư từ lâu, qua thời gian, đặc biệt sau các trận lũ lớn càng hư hỏng nặng đã khiến 300ha lúa vụ Đông Xuân của hơn 500 xã viên HTX Thắng Lợi sản xuất chủ yếu là "nhờ trời”.

Ông Nguyễn Hòa, một hộ dân trồng lúa cho biết: "Năm nay công trình thủy lợi hư hỏng quá nặng, chưa được khắc phục nên không thể chủ động tưới, điều tiết nguồn nước nên nguy cơ mất mùa rất cao. Tui trồng cả thảy 3ha lúa, nguồn lương thực chính của gia đình chủ yếu dựa vào đây, nếu mất mùa thì quả là khó khăn”.

Có mặt tại tuyến kênh mương Tây Hưng 1, theo ghi nhận của chúng tôi, tại cụm cửa tưới bị gãy chiều dài khoảng 15m nên không thể hoạt động để tưới hoặc tiêu úng cho vụ Đông Xuân. Bên cạnh đó, trên các cửa xả lũ của hệ thống kênh mương không có bể tiêu năng, khi nước chảy mạnh tạo những "hàm ếch” khoét sâu ngay dưới chân mương khiến nhiều đoạn nứt nẻ, lún sụt có nguy cơ bị gãy đổ. Tại cửa cống xứ đồng Cây Đông bị nứt gãy một số điểm, cống nằm cạnh HTX Thắng Lợi cũng bị lún sụt không thể hoạt động.

Ông Nguyễn Đình Viêm, Chủ nhiệm HTX Thắng Lợi lo lắng: "Vụ mùa năm nay dự đoán bà con sẽ gặp khó khăn do hệ thống thủy lợi hư hỏng khá nặng. Tuy nhiên, do kinh phí khắc phục nằm ngoài khả năng của HTX nên đến nay các điểm hư hỏng vẫn chưa được xử lý kịp thời để sản xuất vụ Đông Xuân trước mắt”.

Ông Viêm nhận định, công trình thủy lợi hư hỏng, không phát huy hiệu quả sẽ khiến hơn 300ha lúa toàn vụ của HTX chủ yếu sản xuất "nhờ trời”. Trong một tháng nữa, nếu không có mưa thì vụ Đông Xuân chỉ gieo cấy được khoảng 50% diện tích, số còn lại phải chuyển đổi sang trồng màu. Đối với vụ Hè Thu, các sự cố kênh mương không khắc phục kịp thời, toàn bộ 300ha sẽ không thể sản xuất được, lúc đó, bà con nông dân phải đối mặt với muôn vàn khó khăn.

Công trình tiền tỷ "nằm chờ chết”

Trong hơn 3 năm qua, hàng trăm hộ dân là các xã viên của HTX Thống Nhất (xã Quảng Thái, huyện Quảng Điền) sản xuất gặp phải khó khăn khi 2 trạm bơm xây với kinh phí hơn 1 tỷ đồng bỏ hoang không hoạt động được, trong khi ruộng gần phá ngập nước cần tiêu úng.

Ông Hồ Hai- Chủ nhiệm HTX Thống Nhất cho biết: "Do đặc thù địa phương nằm gần phá Tam Giang, nên một bộ phận diện tích lúa khá lớn (70 ha) của hơn 400 hộ dân trên cánh đồng Ô Thất Tộc quanh năm bị ngập úng. Để tạo điều kiện sản xuất cho bà con, năm 2010, thông qua chương trình nông nghiệp phát triển nông thôn đã đầu tư hỗ trợ hơn 1 tỷ đồng để xây dựng 2 trạm bơm tưới tiêu, phục vụ sản xuất. Nhưng từ khi đưa vào sử dụng đến nay, trạm bơm không vận hành được nên đành bỏ hoang”.

Các trạm bơm lâu ngày không hoạt động, không được bảo dưỡng nên đa phần các hạng mục bị hoen gỉ, hư hỏng. Theo thiết kế, 2 trạm bơm chạy bằng động cơ điện, nhưng do không đủ kinh phí để lắp đặt các hệ thống điện nên phải chuyển qua chạy bằng động cơ diezen. Do hệ thống ống hút, xả được thiết kế lớn, đặt trên cao, nên khi chuyển qua chạy động cơ diezen cồng kềnh, cần lượng nước mồi để bơm quá lớn, máy đặt cao nên không hút được. Hơn 3 năm qua, HTX không khắc phục được để đưa vào phục vụ sản xuất do thiếu kinh phí.

Hiện tại, để phục vụ tưới tiêu cho bà con nông dân xuống vụ Đông Xuân, HTX Thống Nhất đã tiến hành hợp đồng máy tư nhân, theo đó, phải chi trả 15kg thóc/sào. Số tiền hợp đồng này bà con xã viên phải chi trả. "Trạm bơm tiền tỷ bỏ không, trong khi dân phải bỏ tiền (quy ra thóc) để trả cho máy bơm của tư nhân. Làm lúa lấy công làm lãi mà như thế thì nghịch lý hết sức”, ông Phan Điền bức xúc.

Về vấn đề này, Giám đốc Công ty TNHH Nhà nước 1 TV Quản lý-Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đỗ Văn Đính cho biết, các đợt lũ trong tháng 10 và tháng 11 vừa qua khiến nhiều công trình đê bao, kênh mương thủy lợi trên địa bàn tỉnh bị hư hỏng nặng. Công ty TNHH Nhà nước 1 TV Quản lý-Khai thác công trình thủy lợi, phối hợp với các địa phương huy động tất cả các trạm bơm điện và máy bơm dầu để tiêu nước trong đồng ruộng. Nhưng đến thời điểm này, trên địa bàn tỉnh vẫn còn gần 10 ngàn ha đồng ruộng, trong tổng diện tích hơn 27 ngàn ha toàn vụ Đông Xuân vẫn còn ngập nước, người dân không thể làm đất để xuống giống. Khó khăn trên khiến nhiều diện tích lúa gieo cấy chậm trễ so với tiến độ vụ Đông Xuân, ảnh hưởng đến lịch thời vụ lúa Hè Thu 2014.

Ông Đỗ Văn Đính lo lắng: "Với hệ thống đê bao nội đồng bị hư hỏng, các địa phương chỉ có thể khắc phục tạm thời, còn đê bao ven sông đòi hỏi nguồn kinh phí lớn nên khó có thể khắc phục”.

Theo Trang Hạ (daidoanket.vn)