Tạp chí Sông Hương - Số 16 (T.12-1985)
An-giê-ri chiến đấu
10:05 | 07/07/2011
Jean Amrouche (1906-1962), người An-giê-ri, dạy học ở Tuy-ni-di, viết báo. Có nhiều thi phẩm in ra trước 1940. Chết trước khi An-giê-ri dành được độc lập, trong khi ông vẫn là một trong những người thành tâm và quyết liệt tìm giải pháp cho vấn đề thiết cốt này.
An-giê-ri chiến đấu
Jean Amrouche - Ảnh: internet
[if gte mso 9]> Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4

JEAN AMROUCHE



An-giê-ri chiến đấu


Đối với kẻ nghèo nàn nhất
đối với kẻ mình trần đi  dưới ánh mặt trời trong gió
trong mưa trong tuyết
đối với kẻ từ buổi chào đời
chẳng được bữa no
Người ta vẫn không rút bỏ được tên hắn
không rút bỏ được bài ca bằng tiếng mẹ đẻ
không rút bỏ được kỷ niệm cùng giấc mơ
Không rứt nó ra được khỏi quê hương, không rứt quê hương ra khỏi nó
Hắn nghèo hắn đói hắn trần truồng nhưng hắn giàu tên hắn
giàu một quê hương trên mặt đất lãnh địa của hắn
giàu một kho tàng ngụ ngôn và hình tượng
mà ngôn ngữ tổ tiên mang trong dòng chuyển động
như dòng sông mang sự sống.
Người ta đã lấy hết của người An-giê-ri
lấy quê hương và tên gọi quê hương
lấy ngôn ngữ cùng những lời ngạn ngữ thiêng liêng
từng làm túi khôn dẫn dắt bước đi con người
từ chiếc nôi
tới nấm mồ
lấy đất lẫn lúa lấy suối lẫn vườn
lấy thức ăn cho dạ dày và thức ăn cho linh hồn
danh dự
ân huệ được sống như con trời được sống như anh em
với mọi người
dưới ánh mặt trời trong gió trong mưa trong tuyết.
Người ta ném người An-giê-ri ra khỏi mọi quê hương con người
biến họ thành bọn mồ côi
biến họ thành bọn tù nhốt vào hiện tại vô ký ức
vô tương lai
đày ải họ lọt vào giữa những nấm mộ trên đất
của tổ tiên của lịch sử của ngôn ngữ và của tự do.
Cứ như thế
họ thúc thủ
họ còng lưng trong tro than dưới chiếc găng tay của ông chủ thuộc địa
ông có cảm tưởng rằng mục tiêu mình
sẽ thành đạt
rằng người dân An-giê-ri vì thế mà quên tên, quên ngôn ngữ và quên cái cốt làm người vốn trở lại trứt mầm
tự đó dưới ánh mặt trời trong gió trong nắng trong mưa, trong tuyết bên trong con người hắn.
Nhưng tha hồ bắt đói cơ thể
quất đau ý chí
đánh bẹp ngọn tự hào rắn rỏi nhất trên chiếc đe hạ nhục
người ta không thể tát cạn nguồn sâu
từ đây linh hồn côi cút mọc ngàn tơ rễ vô hình
hút nguồn sữa tự do.
Người ta đã từng hô hoán những lời lẽ anh em cao cả nhất
người ta đã từng hứa hẹn những lời thiêng liêng hơn cả
Người ta đã từng nói, hỡi người xứ An-giê-ri, thay vì một tổ quốc tự nhiên
nhưng đã mất
đây là tổ quốc đẹp hơn
đây là nước Pháp
rậm rừng sâu tua tủa ống khói
nhà máy
tràn ngập vinh quang công trình và thành thị
tràn ngập thánh địa
vàng rực mùa màng bao la dợn sóng
trước gió lịch sử như biển khơi
Người ta đã từng nói, hỡi người xứ An-giê-ri, hãy nhận tặng phẩm vương tôn nhất
là ngôn ngữ này
tấm áo dịu êm nhất trong sáng nhất vừa vặn nhất
cho trí óc
Nhưng người ta đã lấy mất của người dân xứ An-giê-ri quê cha đất tổ
Người ta chẳng mời họ dự vào bàn tiệc của nước Pháp
Lâu dài thay là sự thử thách của dối trá của hứa hẹn
không giữ lời
sự thử thách của hy vọng không thỏa
lâu dài và cay đắng
sự thử thách trui rèn trong bao lớp mồ hôi từ cuộc đợi chờ vô vọng
trong địa ngục lời người phản trắc
trong máu của những cuộc vùng dậy bị đè bẹp
như mùa gặt người sống.
Thế rồi đến một mùa trọng đại của lịch sử
ăm ắp bên sườn một khoang đầy những đứa con
bất khuất
nói bằng một ngôn ngữ mới
nói lên một lời sấm sét cuồng nộ thiêng liêng:
người ta hết phản chúng ta
người ta hết dối chúng ta
người ta hết khiến chúng ta bắt bóng
ánh trắng đỏ
mà thả mồi tự do
chúng ta muốn cư ngụ tên ta
sống hay chết trên đất mẹ
chúng ta không muốn một Tổ quốc mẹ ghẻ
cùng những dư thừa ngập ngụa từ những tiệc tùng của nó
chúng tôi muốn quê cha đất tổ
ngôn ngữ của cha ông
giai điệu của những giấc mơ của khúc hát chúng ta
trên nôi trên mộ chúng ta
Chúng tôi không còn muốn vất vưởng lưu đày
trong hiện tại vô ký ức vô tương lai
Ngay đây và bây giờ
Chúng tôi muốn
tự do vĩnh viễn dưới ánh mặt trời trong gió trong mưa trong tuyết
chúng tôi muốn Tổ quốc chúng tôi: An-giê-ri.

BỬU Ý dịch
Từ tập sách vàng thi ca hiện đại Pháp từ 1940 đến 1960 do Pierre Seghers biên soạn, 1969.
(16/12-85)






Các bài mới
Nguyễn Du, 1813 (18/07/2011)
Các bài đã đăng
Mưa Huế (30/06/2011)
Gặp bạn cũ (13/06/2011)
Bàn tay Chúa (06/06/2011)