Tạp chí Sông Hương - Số 46 (T.4-1991)
Trang thơ da đen
09:58 | 30/08/2019

LTS. Thơ ca vốn có truyền thống lâu đời. Thơ ca của các dân tộc da đen cũng mang những đặc thù ấy. Từ những nhà thơ ở xứ Akhenaton bên Ai Cập (Thế kỷ thứ 14 trước Công nguyên) cho đến Gwendolyn Brooks, Leroi Jones và những giọng thơ mạnh mẽ của các nhà thơ Mỹ đương thời, chặng đường ấy tính ra đã mấy ngàn năm. 

Trang thơ da đen
Nguyên tác tiếng Anh tập thơ "3000 năm thơ da đen" Fawcett xuất bản năm 1971 - Ảnh: openlibrary.org

Trong tập "3000 năm thơ da đen" hai nhà biên tập Alan Lomax và Raoul Abdul đã tập hợp và giới thiệu tất cả những khuôn mặt thơ ca nổi tiếng của người da đen ở châu Phi, châu Âu, châu Mỹ.
Dưới đây là ba bài thơ chọn ra từ trong tuyển tập "3000 năm thơ da đen" ấy.


 

MUHAMMAD AL-FITURI (Sudan)

Muhammad Al-Fituri là con của một gia đình có mẹ là người Ai Cập và cha là người Sudan. Ông đã xuất bản 2 tập thơ và đã nổi tiếng trong lãnh vực thơ ca. Hiện thời ông sống ở Alexandria (Ai Cập).


Tôi là một người da đen

Hãy nói thế đi và la to lên
Hãy nói thế đi và không xấu hổ
Không ngại ngùng
Hãy mặt giáp mặt các đám đông
Tôi là một người da đen
Cha thuộc dòng họ da đen
Và mẹ là người da đen
Tôi đen
Đen mà tự do
Tôi có quyền sở hữu tự do
Quê hương tôi - Châu Phi
Muôn năm - Quê hương tôi
Muôn năm - Châu Phi

Quê hương tôi bọn người da trắng đã đày đọa
Đã bị bọn áp bức hành hạ khi chiếm giữ
Xin hãy để đời tôi trở thành lễ vật hiến dâng
Và như tôi, các con tôi sẽ là những người tuẫn đạo
Đằng sau cái chết và đằng sau quê hương
Tiếng gào thét của tổ tiên tôi vọng về
Con cháu của ta ơi
Các con vẫn còn bị tách khỏi di sản các con
Cho đến khi nào gió quét sạch tro tàn
                             của những tên khủng bố

Các con ơi, các con vẫn còn bị ngăn cách cha các con
Cho đến khi nào kẻ xâm lược gục ngã thảm khốc
Bị tước hết mọi dấu hiệu áp bức
Cho đến khi nào quê hương nổ tung ánh sáng
Và trong chiến thắng, lá cờ đen tỏa sáng rực rỡ
Cho đến khi nào tuyến đầu lịch sử đáp lại
Trong niềm kiêu hãnh hân hoan.

Bình minh đập nát những thành trì tăm tối
Các con hãy lắng nghe khúc hát chiến thắng
Vì ở đây những kẻ áp bức cúi đầu nhận thất bại
Rơi vào vực thẳm của kinh hoàng
Ở đây, dân tộc ta đã từ chốn hôn mê
ngực trần đứng dậy
Trận đại hồng thủy màu đen đang chảy tràn qua
thành đá vững chắc
Nào, các con hãy chứng kiến đi
Đây châu Phi vĩ đại
đang lấp lánh trong ánh bình minh
.


 

LANGSTON HUGHES (Mỹ)

Langston Hughes (1902-1967) là nhà thơ người Mỹ da đen nổi tiếng bậc nhất. Ông sinh ở Jophin, bang Missouri, Hoa Kỳ. Thơ của ông đã được dịch ra nhiều thứ tiếng. "Điệu Blues mệt mỏi”(1926) là tập thơ đầu tiên; "Con báo và ngọn roi”(1967) là tập thơ cuối cùng trong 10 tập thơ được xuất bản của ông.




Không hối tiếc

Vì yêu thương
Không hối tiếc
Dù lòng tốt
Mãi phí đi
Vì yêu thương,
Không hối tiếc
Dù đền đáp
Chẳng bao giờ



 

ROLAND TOMBEKAI DEMPSTER (Libêria)

Roland Tombekai Demspter tốt nghiệp ở trường đại học Liberia, sau đó ông học khoa báo chí ở Mỹ. Trở về nước ông làm Tổng biên tập tờ báo The Liberian Age. Ông đã xuất bản nhiều tác phẩm thơ ca và văn xuôi.




 

Lời cầu Châu Phi

Tôi không phải là anh
thế mà anh chẳng muốn
cho tôi một cơ may
chẳng muốn để tôi là TÔI.

"Nếu tôi là anh"
nhưng anh biết
Tôi không phải là anh,
thế mà anh chẳng muốn
để tôi là TÔI.

Anh can thiệp, xen vào
công việc của tôi
như thể là của anh
như thể anh là tôi

Anh bất công, khờ dại,
xuẩn ngốc khi nghĩ rằng
tôi có thể là anh,
tôi nói năng, hành động
và suy nghĩ như anh.

Thượng đế đã làm tôi là TÔI
Thượng đế đã làm anh là ANH
Thì hãy vì Người
Để tôi là TÔI
.

TRẦN VĂN PHƯƠNG dịch
(TCSH46/04-1991)




 

 

Các bài mới
Các bài đã đăng
Sử thi buồn (21/08/2019)
Kẻ mồ côi (02/08/2019)
Qua sông (26/04/2019)